B r a n d   N e w  W o r l d

studieproject uit   m a a r t  1 9 9 8

Revitalisering van de stad Eindhoven

0 - I N L E I D I N G

Opdracht

Het startpunt voor de stedenbouwkundige opgave project 5 is het bestuderen van de recente stedenbouwkundige ontwikkelingen in de Pearl River Delta in China. De bijna dramatische transformaties daar zullen worden gebruikt als referentie voor de karakteristieken van de stad Eindhoven. Het doel is de rol van, de 'branding' of manier van werken van de nieuwe economische ontwikkeling, 'the Brand New Worlds', toe te passen op de stad Eindhoven.

Voortgang en resultaat
Het onderzoeks- en ontwerpproces bestaat uit drie delen waartussen heroverwegingen zijn ingelast.
In begin matige voortgang; weinig grip op de opdracht en het doel.
Het resultaat is een proces van 10 weken, dit verslag en een collage-wandpresentatie.

1 - O N D E R Z O E K P R O C E S

Algemeen
Aan de hand van de gestelde opgave maken we een vlekkenanalyse van de stad Eindhoven. We stellen vervolgens een scenario op en typeren de ontwikkelingen in de Pearl River Delta.

Pearl River Delta
De stedenring van de Pearl River Delta (PRD), gelegen aan de zuid-west kust van China heeft van de Communistische overheid een zeer speciale status gekregen. Zo'n twintig jaar geleden werd er voor enkele gebieden, om als tegenwicht voor het zich razendsnel ontwikkelende Hong Kong te dienen, een speciale economische zone ingesteld. Met als doel westerse investeerders aan te trekken die gelokt door belastingvoordeel, goedkope arbeidskrachten en nauwelijks reguleringen geld en kennis het land binnen zouden brengen.

Eindhoven in vlekkenanalyse (Philtown)
Het verse gegeven dat de Philips-top gaat vertrekken uit Eindhoven is reden voor de nodige vragen, aannames en overdenkingen. Is dit slechts een verdere stap in het proces van verplaatsen van delen van het bedrijf naar elders of luidt dit de teleurgang van Eindhoven in? Is Philips eigenlijk nog wel de belangrijke economische motor voor de stad?

Een vlekkenanalyse van de kaart van Eindhoven geeft aan dat er veel meer Philipsplekken zijn dan verwacht. Niet zozeer de productie, bestuurs- en onderzoeksfuncties maar veeleer de 'verborgen' Philips. De naam kom je tegen bij parken, sportvoorzieningen, universiteit, toeleveringsbedrijven, uitgaansvoorzieningen, etc. De hele stad geeft als het ware 'Philips-licht'. De branding van Philips is overal in de stad, en is diepgeworteld.

2 - S T E L L I N G N A M E

Uitgangspunt
De Special Economic Zones die gecreëerd worden in de PRD hebben tot doel de bevordering van de economische groei en het brengen van westers kapitalisme om valuta en kennis te genereren. Voor Eindhoven geldt een ander verhaal. Hier heeft de economische groei haar bijdrage al een eeuw geleverd en is een punt van recessie aangebroken. Al jarenlang verdwijnen steeds meer delen van de economische motor, Philips. Veel productie is verplaatst naar lage lonen landen. Nu ook de top van het concern naar elders (Amsterdam) verhuist pakken volgens velen zich donkere wolken samen boven de economische toekomst van de stad. Het begin van het einde van de welvaart van de stad?

Doel
De stedenring van de PRD profiteert van de speciale economische zone-rechten die er door de communistische regering van China zijn ingesteld. Door deze reguleringen kunnen ze profiteren van het kapitalistische marktmechanisme en tot economische bloei komen.
Door het vertrek van steeds meer Philips uit Eindhoven ontstaan gaten in de stad die niet of slecht kunnen worden opgevuld. Er ontstaat uiteindelijk steeds meer werkloosheid en verval.
Ons plan heeft als basis dit doemscenario om te buigen in een bloeiscenario. Revitalisering van de stad.
Wij denken dat architectuur en stedenbouw als initiator kunnen fungeren voor revitalisering van de stad. Om de stad nieuw leven in te blazen. Hiervoor zullen dwingende regelingen nodig zijn.

3 - S P E E R P U N T O N D E R Z O E K

Wat maakt Eindhoven bijzonder?
Om een positieve wending te geven aan de ontwikkelingen moet een bindende, stimulerende factor in de stad gezocht worden. Met het wegvallen van Philips valt tevens de bindende factor van de laatste 100 jaar weg. Maar niet alles is verloren. De productiefaciliteiten zijn verdwenen of zullen in de nabije toekomst verdwijnen, en zo ook het hoger management. Maar niet verdwenen zijn de research- en onderzoeksafdelingen (natlab). Bovendien is na een jarenlange afslankingsprocedure van het concern veel 'verborgen' kennis verspreid geraakt overal in de stad en bij andere, specialistische bedrijven terecht gekomen.
Verder is het een publiek geheim dat in de 'kluizen' van Philips (Research) vele niet uitgewerkte ideeën liggen te wachten op iemand die wel heil ziet in de ontwikkeling ervan. En vele wél doorontwikkelde producten zijn uiteindelijk niet in productie gekomen.
Andere, soms overlappende kennis, is bij een ander groot Eindhovens bedrijf te vinden, nl. Daf Trucks. Ondanks de eigen problemen halverwege de negentiger jaren is dit momenteel weer een bloeiend bedrijf met veel research/onderzoek en veel kennis in huis.
Mede door het afstoten door Philips van veel bedrijvenonderdelen ontstaan in de stad veel bedrijven waar een zeer specialistische kennis aanwezig is. Veel verzelfstandigde oud-Philips onderdelen worden gespecialiseerde toeleveranciers van componenten, kennis of apparatuur.
Kortom, er is veel specialistische kennis aanwezig, maar deze is verspreid over veel bedrijven en onder mensen overal in de stad.
Verder is Eindhoven landelijk bekend om haar onderwijsmogelijkheden. De Technische Universiteit, de Hoge School, de Design Academie (Academie Industriële vormgeving).
Het kennisniveau mag bovennormaal genoemd worden. De conclusie mag dus luiden: Er is veel scholingsfaciliteit en er wordt veel onderzoek gedaan.

Onderzoek wonen - werken - vrijetijdsbesteding in de toekomst
De laatste jaren is een trend gezet van arbeidstijdverkorting in combinatie toename van de werkdruk. Managementsturend Nederland had bedacht dat je de werknemer net iets meer werk moet geven als hij kan verwerken. Hij gaat dan harder werken, voelt zich belangrijk en zal uiteindelijk veel meer betrokken zijn bij zijn werk en het probleem proberen op te lossen met structureel 'vrijwillig' overwerk. Maar de laatste tijd is een duidelijke kentering waar te nemen. Steeds meer bedrijven realiseren zich dat de continue overdruk op haar werknemers op termijn juist een negatief effect heeft. En ook bij werknemers rijst de vraag waar ze het allemaal voor doen. De werknemer gaat het rustiger aan doen (deeltijd) of vertrekt zelfs naar een 'rustiger' job.
Er zijn grote verschuivingen op de arbeidsmarkt. Steeds meer banen zijn geen vaste arbeidscontracten meer, maar zijn flexibel. Van leidinggevende functies wordt een rond om de klok paraatheid gevraagd. Mobiliteit, grotere bereikbaarheid en de digitale technieken vergroten de mogelijkheden nog verder. Thuiswerken en werken op afstand staan andere dagindelingen toe.
Kortom de scheiding tussen werken en 'privé-activiteiten' als wonen en recreëren wordt steeds onduidelijker. Mede door de nieuwe arbeidsmogelijkheden zal behoefte ontstaan aan een nieuwe manier van leven, en daarmee ook het omgaan met arbeid.

4 - B L O E I S C E N A R I O

Zone
Ik wil de overal in de stad aanwezige kennis als drager voor mijn plan gaan gebruiken. Deze kennis moet worden gereactiveerd en gestimuleerd. Om dit te kunnen bereiken moet een katalysator toevoegen worden aan de stad.
Met de les van de PRD in gedachte, stel ik een speciale zone in waar initiatieven die bijdragen aan kennisuitwisseling, onderzoek en scholing positief worden beloond. Dit kan gebeuren in de vorm van subsidies of belastingvoordelen. Dit wordt de eerste peiler die het plan gaat dragen.
Maar enkel een 'beloning' in deze vorm is niet toereikend. Om werkelijk een impuls te geven aan een positieve ombuiging van het teneur-scenario moet meer gebeuren.
Allereerst moet voor iedereen duidelijk zijn waar deze zone is. Er moet dus een constante reminder, een icoon, worden opgericht. Een herkenbaar gebouw, plan of strip in de speciale zone. De 'Eiffeltoren' van Eindhoven.

Lifestyle
De steden in de PRD bestaan voor een groot deel uit woon-werk fabrieken. Veelal vrouwen trekken op jonge leeftijd naar de PRD om hun schamele boerenbestaan of trekkersbestaan in te ruilen voor een nieuwe manier van leven in en rond de fabriek. Ze blijven er geld verdienen tot hun 35^e en vertrekken dan weer om terug te gaan naar hun streek van herkomst om er een gezin te stichten. Ze schuiven relaties en gezin vooruit om financieel vooruit te gaan. Het past in de radicale nuchtere manier van redeneren van de Chinese bevolking.
Voor Eindhoven ligt dat heel anders. De moderne Nederlander is gewend geraakt aan een heel scala van voorzieningen en gewoonten. Inleveren uit vrije wil is een wens die wellicht op overheidsniveau wordt bedacht, maar bij de individuele persoon niet in zijn vocabulaire voorkomt. Ja, er moet bezuinigd worden, maar niet in mijn achtertuin!
In dit verband zet ik een stapje in de toekomst. De mix van vrijetijdsbesteding en werk kan dan juist als inzet in die speciale zone worden gebruikt. De manier van zaken doen, werken, recreëren en wonen wordt op moderne leest geschoeid. Door het steeds meer vervagen van de grenzen tussen ons doen en laten wordt een andere manier van leven geïntroduceerd. Deze lifestyle kenmerkt zich door een grote mate van versmelting en verstrengeling van nu nog gescheiden onderdelen als werk en privé in ons leven. In de speciale zone kan hier een (stimulerende) vorm aan gegeven worden.

Grondgedachte
De special Tech Zone en het icoongebouw moet de dragers worden voor de plekken waar werk- en vrijetijdsbesteding elkaar aanvullen in dienst van de kennisoverdracht en onderzoek.
Dit kan op vele manieren uitgevoerd worden. Je kunt bijvoorbeeld denken aan centrale plekken voor thuiswerkclusters waardoor contacten ontstaan tussen mensen die normalerwijs elkaar niet tegen zullen komen. Maar het icoongebouw kan ook de huisvesting zijn van de businessclub van de tennisvereniging of de zakelijke afspraak in de een restaurant. Natuurlijk zijn ook veel minder voor de hand liggende combinaties mogelijk. Vooral die zijn interessant.

Stedebouwkundig
De keuze van de plaats van de zone is een verbinding van het Philips-industrieterrein via het lege centrum (Philips)terrein naar het TU-terrein. De leeglopende Philips-terreinen krijgen zo weer een nieuwe functie en de koppeling met de opleidingen is zo ook gewaarborgd. Feitelijk is het een zich ter plaatse van het centrum vernauwende oost-west georiënteerde band door de stad. De link met binnenstad is gezien het uitgangspunt van revitalisering van het centrum essentieel.

5 - I M A G O

Naast een plaats waar kennisvergaring, studie en onderzoek kan gedijen en een lifestyle wordt geïntroduceerd moet het gedeukte imago worden opgepoetst. Dit moet op verschillende niveaus gebeuren. Allereerst moet de Eindhovenaar enthousiast worden gemaakt. En dan moet de publieke landelijke en internationale opinie worden bijgewerkt.
Eindhoven moet een naam worden die ergens voor staat. Voor kennis. Voor kwaliteit. Een keurmerk 'Approved by Eindhoven', en media-aandacht schenken aan kwaliteit. Eindhoven 'Knowledge city'.
De kwalitatieve onderwijsstructuren, onderzoeksfaciliteiten, en de pilotfunctie van het hele project moeten voor zich spreken.

6 - E X T R E M E R E N

Bovenop de speciale Tech Zone, het Icoon-gebouw en de Image-building deel ik de zone in in Banden. Elk van deze Banden krijgt een eigen specifieke regel opgelegd. Een extreme regel die ervoor moet zorgen dat het Icoon-gebouw een extra ontmoetingsfunctie krijgt. Een belemmering die vele mogelijkheden creëert.

CONNECTING THE WORLD
De mensen die wonen en/of werken in deze Band zijn verslingerd aan de media, computers en internet. De wereld komt er binnen en zij zijn de Image-builders die de nieuwe visie naar buiten toe brengen.

LIVING IN THE SKY
In dit deel van de special Tech Zone zijn wonen en werken op poten gebouwd. De gebouwen staan op poten in een parklandschap en zijn met elkaar verbonden met een verhoogde straat. Deze straat ontsluit enkel via het Icoon-gebouw, waardoor de bewoner/gebruiker verplicht in het Icoon-gebouw vertoeft.

STUDENTS
Deze Band heeft een heel eigen karakter. Hier leven studenten die voor hun studie naar of door het Icoon-gebouw moeten gaan.>

MEDICAL TESTS
In dit deel van de zone val je onder de supervisie van de medische wetenschap. Je bent hier proefkonijn, tegen wil en dank.

HIGH TECH FARMERS
Hier wordt het moderne boerenbedrijf nog verder gemoderniseerd. In verticale gebouwen worden high-tech landbouw- en veeteelttechnieken toegepast en uitgeprobeerd. Deze moderne flat-boeren staan in contact met het Icoon-gebouw voor alle ontwikkelingszaken. Te denken aan nieuwe technieken als kloontechnieken en genetische manipulatie maar er zijn ook het slachthuis en de onderzoekslaboratoria te vinden.

LIVING ON HOLIDAY
Het hele jaar door een vakantiegevoel. Een mediterraan opgezette Band met een heus subtropisch zwemparadijs met zandstrand in het Icoon-gebouw.

NO OFFICEBUILDINGS
In deze Band is geen enkel kantoorgebouw te vinden. Wel zijn overal werkplekken in de woonomgeving geïntegreerd, en is het Icoon-gebouw er ruim voorzien van kantoorunits.

DIFFERENT MONEY
Hier moet je je geld wisselen in Techers om iets van eigenaar te laten wisselen. Eén Techer is ongeveer 1,3 gulden waard.

RED LIGHT
Deze Band is het beste te vergelijken met de Wallen.

NO KITCHEN
Geen enkel huis is hier voorzien van een keuken waar gekookt kan worden. Hier wonen de fast-food juncs gemoedelijk samen met de connesseur van de haute cuisine. In het Icoon-gebouw zijn keukens voor gemeenschappelijk gebruik voor de fervente amateurkok en bijbehorende test-restautantjes. Natuurlijk zijn er ook de 'normale' restaurants te vinden, van fast-food tot très chique.

PRISON CAMP
De bewoners in dit deel van de zone tillen niet zo zwaar aan hun vrijheid of hebben hun roeping als kloosterling gemist.

CENTRAL BATHING
Omdat er in huis geen voorzieningen voor zijn opgenomen moeten de bewoners van deze Band voor een uitgebreide reiniging naar het centrale Icoon-gebouw. Maar hier zijn dan ook volop mogelijkheden aanwezig. Van eenvoudige douche of bad tot Turks stoombad, sauna, whirlpool en hot-tobs.

NO RADIO OR TV
Voor radio en tv moeten ze naar het Icoon-gebouw alwaar een uitgebreid scala van mogelijkheden in collectieve sfeer geboden wordt. Met eventueel een drankje en een hapje.

SLEEPING TOGETHER
Naar voorbeeld van de Russische experimenten zijn hier centrale slaapunits in plaats van een slaapkamer in je eigen huis.

NO PRIVACY
Deze Band kent de opzet van een leefcommune. Eén privé-vertrek met verder collectieve ruimten.

7 - U I T W E R K I N G

Het project is gebaseerd op het uitgangspunt van een doom-scenario voor de stad Eindhoven. In de geest van de ontwikkelingen zoals die in de Pearl River Delta in China worden gepromoot is een plan uitgewerkt. Het is in vier stappen vormgegeven als lagen in het revitaliserings- en enthousiastmeringsproject voor de stad Eindhoven. Het hele proces van stappen introduceren, en het proces bedenken, uitwerken en aanbrengen van de structuren en lagingen is in een traject van kernwoorden- en zinnen opgetekend.

. . . S . T . A . R . T . . .

PHILIPS
step by step
LEAVES EINDHOVEN

100 YEAR OLD
ECONOMIC ENGINE
FADES

DOOM-SCENARIO

POVERTY
SOCIAL DISORDER

AIM
OF THE PROJECT

REVITALIZE THE CITY

|--------------->>>S T E P //// O N E <<<<<____|____>>>>

ZONE

CREATE POSITIVE THOUGHTS

SEARCH
FOR THE STRONG SIDES
OF EINDHOVEN

KNOWLEDGE - SCHOOLS - DEVELOPMENT

'DEAD' KNOWLEDGE

UNDERESTIMATED SCHOLINGFASCILITIES

FORGOTTEN DEVELOPMENTS

INVENTARISATION

WHERE IS THAT NOW?

EVERYWHERE!

ALL OVER THE CITY

PHILIPS NATLAB

SPECIALIZED COMPANIES

SMALL COMPANIES

INDIVIDUAL PERSONS

HOW TO:

ACTIVATE

CATALYSE

CONCENTRATE

A

S P E C I A L

ACTIVATION

Z O N E

WITH

LOW TAXES

A

SPECIAL

TECH ZONE

|--------------->>>S T E P //// T W O <<<<<____|____>>>>

LIFESTYLE

ANTICIPATING

TO FUTUR NEEDS

THE VANISHING SEPARATION

BETWEEN

LIVING - WORKING - SPARE TIME - PRIVATE

MIX;

NEW LIFESTYLE

|----------->>>S T E P //// T H R E E <<<<<___|___>>>>

IMAGE

NEW IMAGE

IMAGEBUILDING

PROUD

TO LIVE AND WORK IN

KNOWLEDGE CITY

EINDHOVEN

BRANDING THE CITY

THE POSITIVE IMAGE

PLACING

EINDHOVEN

BACK ON THE

WORLD-MAP

BY:

INGENIOUS PRODUCTS

MEDIA MANIPULATION

WORKSHOPS

ACTIVITIES

EINDHOVEN QUALITY MARK

SCHOOLING PROMOTION

ICON IN THE CITY

(the ‘eiffeltower’ of eindhoven)

THE ICON

IN THE ZONE:

A RECOGNIZABLE OBJECT

A STRETCHED BINDING OBJECT

CONCENTRATING THE MEETINGFUNCTIONS

|----------->>>S T E P //// F O U R <<<<<____|____>>>>

EXTREMATION

DIVIDING THE ZONE
IN
PARALLEL BANDS

EACH BAND AN
EXTREEM SETTING

THE NEW CITY OF THE FUTURE IS READY

. . . T . H . E . . . P . L . A . N . . .

spelvorm
De uiteindelijke uitwerking is gebeurt in een spelvorm, hetgeen niet toevallig is. Het is een soort stappenplan met uiteraard de nodige valkuilen die tot vertraging van het traject of zelfs tot het niet bereiken van het einddoel kunnen leiden. Het opleggen van verplichtingen enerzijds en het toestaan van vermeende vrijheden anderzijds creëert spanningen in het planproces. Maar er ontstaan vooral veel nieuwe mogelijkheden voor degene die zich in de nieuwe voorwaarden kan vinden en ze weet te benutten. In de uitwerking en presentatie zijn deze verpakt als referenties en insinuaties, waar de beschouwer zijn eigen interpretaties op los kan laten en vooral een gezonde dosis fantasie moet inbrengen.

Het stappenplan voor de revitalisering en verbijzondering van de stad Eindhoven, de locatie van gebied en gebouw, de insinuerende teksten en de verschillende associatieve beelden zijn samengebracht in het presentatiepaneel als de uiteindelijke projectpresentatie.